Het gat in de Gierstraat is een eeuwenlang verhaal tussen stadsbrand en sloop. Het is het verhaal van een woon-winkelhuis en zijn bewoners in de Gierstraat in Haarlem. 

Na het succes van haar vorige lezing “Tot op het Bot” (maart 2018) komt Anja van Zalinge, de stadsarcheoloog van Haarlem, bij ons terug voor een nieuwe archeologische lezing: “Het gat in de Gierstraat”. Deze keer komt zij samen met haar collega Maarten Enderman, zodat wij een duo-presentatie krijgen. Maarten heeft speciaal bouw-historisch onderzoek gedaan tijdens de opgraving in de Haarlemse Gierstraat.

Het verhaal begint bij de rampzalige stadsbrand in Haarlem in 1576 en gaat door tot de sloop in 2017.  Achter de 19 eeuwse voorgevel bleken toen twee stadswoningen uit de 16e en 17e eeuw schuil te gaan. En onder de vloer lag een 14e-eeuwse kelder verborgen van een middeleeuws huis dast eerder op deze plek heeft gestaan.

Het bouwafval vertelt ons over de indeling van het huis, de verschillende verbouwingen en het interieur. Het weggegooide huisraad en huishoudelijk afval vertellen ons over de leefstijl en smaak van de bewoners door de eeuwen heen.

Eeuwen verborgen historie, achter de gevel en onder de grond, zijn door archeologen en bouwhistorici weer aan het licht gebracht. Zo is het levensverhaal van dit pand en zijn bewoners ontrafeld en te zien in het gat in de Gierstraat.

Op zondag 26 januari is er gelegenheid om tussen 13 en 17 uur het Archeologisch Museum in Haarlem te bezoeken, waar in een aantal vitrines aandacht aan de opgraving wordt besteed. De toegang is gratis. Het adres is Grote Markt 18 K, dit is onder de Vleeshal. Allicht kunnen we met de belangstellenden na de lezing afspraken maken over het vervoer op de 23e. Er is geen rondleiding aan verbonden daar de tentoonstelling voor zichzelf spreekt, zeker na deze lezing op de 23e!

Dr. Anne Doedens uit Den Helder vertelt op donderdag 12 december het indrukwekkende verhaal over de glorierijke tocht van Admiraal Michiel de Ruyter die in 1666 de hegemonie van de Engelse marine wist te verslaan door bij Chatham de Engelse Vloot in de as te leggen. Dr. Doedens heeft historisch onderzoek op dit terrein verricht en komt met nieuwe inzichten.

Dat Beverwijk, inclusief Wijk aan Zee en Wijk aan Duin, door verkoop z’n zelfstandigheid zou verliezen is nauwelijks voorstelbaar. Toch heeft dit zich werkelijk afgespeeld in een nog niet eens zo grijs verleden. Waarom verzette het stadsbestuur zich tegen deze verkoop? Wat was de invloed van Ambachtsheer Van Harencarspel op het dagelijks leven in de stad?

Het komt allemaal aan bod in de lezing van Jan van der Linden op 28 november bij het Historisch Genootschap. Onze voormalige stadsarchivaris heeft tal van alleszins aardige weetjes boven water gehaald. Weten Beverwijkers bijvoorbeeld dat de jaarlijkse harddraverij er is gekomen dankzij de Van Harencarspels?

En wat is er eigenlijk bekend over zijn beweegredenen in de achttiende eeuw om ‘de heerlijkheid Beverwijk’ te kopen? Er werd destijds twintigduizend gulden voor betaald, zo is Jan van der Linden te weten gekomen. Aan rendement –de rekenrente van toen was zo’n 4 procent– bracht het jaarlijks hooguit drie- à vierhonderd gulden op, zo achterhaalde hij.

Frappant is dat er tot nu toe zo weinig bekend is over die “verkoop van Beverwijk”. Hoe een en ander staatkundig in de steel steekt laat de spreker buiten beschouwing. Wel vertelt hij dat de schout – zeg maar de burgemeester – die door Van Harencarspel was aangesteld meer macht had dan z’n evenknie bij de gemeente. De relatie met het stadsbestuur was alleen al daarom niet denderend te noemen.

En Alexander, Van Harencarspel’s zoon, was een feestbeest. Van der Linden dicht Alexander een onecht kind toe, waarvan de nazaten best eens ergens in deze omgeving zouden kunnen wonen…

HGMK-leden hebben gratis toegang tot de lezing op 28 november, anders kost het 5 euro entree. Aanvang 20u, zaal open van 19:30u; Noorderwijkweg 2a (achter Museum Kennemerland aan het Westerhoutplein in Beverwijk).

Van november tot januari is de nieuwe tentoonstelling Burcht – Vulkaan – Oase, De Bisschoppelijke Kweekschool van 1906 tot nu te bekijken in Museum Kennemerland. In dat verband organiseert het museum een speciale avond:

Op donderdagavond 21 november 2109 komt schrijfster Nelleke Noordervliet naar het Huis van Geschiedenis om een ‘opstandige’ lezing te geven.

In Nederland hebben door de eeuwen heen verschillende opstanden gewoed. Ons land is erop gegrondvest. Ondanks de neiging tot polderen wil de vlam van het protest nog weleens flink oplaaien. Nelleke Noordervliet neemt u tijdens deze lezing mee door de geschiedenis met speciale aandacht voor de jaren zestig en de rol die de bisschoppelijke kweekschool te Beverwijk vervulde.

Nelleke Noordervliet (Rotterdam, 1945) studeerde Nederlands in Leiden en Utrecht. Rond 1980 begon ze aan een fictief dagboek van Multatuli’s eerste vrouw, barones Everdina Huberta van Wijnbergen. Het boek verscheen uiteindelijk in 1987 als Tine of De dalen waar het leven woont. Meteen werd Noordervliet erkend als een van de belangrijkste hedendaagse Nederlandse schrijvers. Vervolgens publiceerde ze diverse veelgeprezen romans. Behalve in romans en verhalen uitte Noordervliets belangstelling voor geschiedenis zich ook in boeken als Altijd roomboter, over haar overgrootmoeder, en in boeken die ze schreef voor het Rijksmuseum en voor de Amstelhof. In 2012 verscheen de roman Vrij man, de geschiedenis van de 17e eeuwse Menno Molenaar, jurist, arts en dubbelspion.

In 2013 schreef Nelleke Noordervliet het Boekenweekessay, getiteld De leeuw en zijn hemd en publiceerde ze Schatplicht, een essaybundel over de actualiteit van het verleden en de historiciteit van het heden.Haar laatst verschenen roman is Aan het eind van de dag, dat volgens NRC NEXT een ‘uitstekende en bijzonder onderhoudende roman’ is geworden. Nelleke Noordervliet is columniste voor Trouw en voor OVT. Haar boeken zijn meermaals genomineerd en bekroond en in verschillende talen vertaald.

Donderdagavond 21 november 2019, inloop vanaf 19:30 uur, aanvang 20:00 uur, einde rond 21:30 uur.   Aanmelden verplicht: t.dejong@museumkennemerland.nl

Entreeprijs € 5 voor niet-leden.